Als onze relatie met emoties een Facebook status was, dan stond die op “het is ingewikkeld”.
Een greep uit het dagelijkse leven met kinderen: een boos kind dat zich stampvoetend op grond gooit in een drukke winkel. Een verdrietig kind dat ontroostbaar is nadat zijn of haar favoriete speelgoed stuk ging. Een bang kind dat niet durft gaan slapen, ook al is het al na 22h00…
Het lijkt vaak dat we als ouders vooral bezig zijn met de emoties van onze kinderen te “controleren” en te containen, te beperken. Want emoties mogen er zijn, dat weten we ondertussen al wel, maar liefst niet te nadrukkelijk, niet te luid en niet waar andere mensen bij zijn. En ook niet ’s avonds na een lange werkdag of ’s morgens als je nog geen koffie hebt gehad of als het tijd is om te vertrekken naar school. En ohja, als het bedtijd is, dan ook niet.
We willen vooral ook heel graag dat onze kinderen zo snel mogelijk leren zelf hun emoties te “controleren” en binnen de perken te houden.
Terwijl wij, volwassenen, heel goed weten dat emoties niet te controleren zijn. Ze overvallen je. Ze overspoelen je. Het zijn automatische reacties van ons lichaam. Ze komen uit ons zoogdierenbrein, dat, samen met ons reptielenbrein, vooral bezig is met overleven. Deze stukken hersenen trekken zich niet zo heel veel aan van wat ons mensenbrein wil, het stuk waarmee we analyseren en redeneren.
Het is met andere woorden hopeloos om emoties te willen controlen: emoties zijn. Het is je lichaam dat aangeeft of je iets fijn of niet fijn vindt.
Emoties proberen onderdrukken of ontkennen is dan ook onnatuurlijk. Het zorgt er voor dat je de spanning, die de emoties uitlokken, gaat vasthouden. Langdurige spanning en stress zorgt er voor dat je in overlevingsmodus blijft en niet tot rust kan komen. En het is net die rust die je nodig hebt om te kunnen denken met je mensenbrein en om dingen te controleren… (er zijn nog gevolgen van emoties onderdrukken, maar het is een blog geen boek :-) )
"Verdriet, blijdschap, woede, frustratie, teleurstelling: geen enkele emotie is fout of goed. Een emotie is." - Onyema Onwuka
So far so good. Maar wat betekent dat nu concreet in je dagelijkse leven met kinderen?
Het betekent niet dat kinderen voortaan de boel mogen afbreken want er is een emotie. Het betekent wel dat je bij lastig gedrag een stapje achteruit kan zetten als ouder om na te gaan wat er onder de emotie zit. Want emoties komen niet uit de lucht gevallen, ze zijn een reactie op een behoefte (een behoefte of een nood is niet hetzelfde als dat wat een kind wil trouwens, maar daarover in een andere blog meer, opnieuw, geen boek… ;-) ).
Als we als ouder weten waar ons kind nood aan heeft, kunnen we “lastig” gedrag sneller counteren door daarop in te spelen. Kinderen hebben vaak nood aan simpele dingen, basisbehoeften zoals rust of verbinding.
Het betekent ook dat emoties de ruimte moeten krijgen om te ontladen. Want zeker negatieve emoties leiden tot spanningen. Als die niet ontladen worden, stapelen die zich op en zetten die zich vast.
Ik hoor al mensen zenuwachtig op hun stoel schuifelen… ik kan jullie geruststellen: emoties laten ontladen wil niet zeggen dat een kind agressief mag zijn of gaan schelden. Je kan een kind kordaat en duidelijk aanspreken op gedrag dat jij niet wil, zonder te roepen en te dreigen, en tegelijk de emotie er laten zijn. (Ik kan hier nog een groot boompje over opzetten, maar dan wordt deze blog veel te lang.. misschien moet ik toch een boek gaan schrijven :-)).
Dit voorbeeld brengt mij tot co-regulatie, heel belangrijk als we het over emoties hebben. Kinderen kunnen zichzelf nog niet reguleren. In mensentaal: ze kunnen zichzelf bij hevige emoties niet zelf tot rust brengen. Dat is een leerproces. Dat nooit stopt trouwens, want geen enkele volwassenen is in staat tot 100% zelfregulatie…
Ouders zijn de eerste leermeesters in dat leerproces: als wij op een gezonde manier onze emoties reguleren en terug rustig kunnen worden gaan onze kinderen dat gedrag overnemen. Het is namelijk heel simpel en tegelijk ook heel moeilijk: kinderen worden niet kalm als je zelf niet kalm bent. Dus de beste garantie op kalme, emotioneel gezond gereguleerde kinderen (dit is pas later wanneer kinderen al wat ouder zijn, die eerste jaren zijn echte leren) is zelf kalm en emotioneel gezond gereguleerd zijn. Voorleven.
Maar wat is dat nu, emotioneel gezond gereguleerd zijn? Dat is je emoties niet onderdrukken, maar voelen en ontladen zodat je terug tot rust kunt komen.
"Wist je dat zelfregulatie eigenlijk niet bestaat? Het is eigenlijk het resultaat van geïnternaliseerde ervaringen van co-regulatie in relatie met een ander." - Binu Singh
Je emoties voelen is erbij gaan zitten aan u de vraag stellen: wat voel ik en waarom. Het is stilstaan bij wat je voelt en het effectief toelaten en voelen. Maar er is meer nodig dan dat. Ook de lichamelijke spanning moet uit je lijf. De ene gaat sporten, de andere wild dansen in de keuken, het is maar wat het voor jou doet en wat veilig is uiteraard. Als volwassene kun je zelfs de ontlading een beetje uitstellen, maar van uitstel mag geen afstel komen: de spanning mag zich niet vastzetten.
Enkel als je aandacht hebt voor het voelen en het ontladen van je emoties kun tot rust komen en blijf je niet steken in de overlevingsmodus. Hoe meer je het doet, hoe beter je erin wordt en hoe makkelijker je rustig kunt blijven. Geef toe, dat is iets prachtig om aan je kinderen mee te geven.
Je zal mij nooit horen zeggen dat als ouder emotioneel gereguleerd zijn simpel is. Verre van. Helaas zijn de meeste onder ons opgegroeid in een tijd en een omgeving waarin ons niet werd geleerd om te voelen en te ontladen. Onze reflex is onderdrukken. Net daarom is het een mooi doel om emotioneel gereguleerd te zijn en dit door te geven aan je kinderen. Het is een leerproces dat je samen met hen kan lopen. En als het eens een dag niet lukt, kun je dat gewoon benoemen naar je kinderen toe. Ook voor hen is dat een prachtig leermoment: falen mag en niemand is perfect.
コメント